سازمان مردم نهاد، برای کمک به مردم یا فریب آنها؟

بسیاری از سازمان‌های مردم ‌نهاد، غیرانتفاعی و مستقل از دولت هستند و بودجهٔ این سازمان‌ها از راه کمک‌های مردمی و در مواردی نیز با کمکِ سازمان‌های دولتی، دولت یا ترکیبی از این روش‌ها و در قالب پروژه‌های مشترک تأمین می‌شود.

عناوینی چون «جمعیت»، «انجمن»، «کانون»، «مرکز»، «گروه»، «مجمع»، «خانه»، «مؤسسه» می‌توانند به‌جای واژهٔ «سازمان» و تشکل‌های غیردولتی نیز به‌کار گرفته شوند.

در ایران نیز این سازمان‌های مردم نهاد توسط وزارت ورزش و جوانان، وزارت کشور، نیروی انتظامی و… اجازه فعالیت می‌گیرند.

سمن ها یا همان سازمان‌های مردم نهاد معمولا اعضایی بین 18 سال تا 34 سال دارند و فعالیت آنها وابسته به گرایش اعضایشان تعیین می‌شود، این انجمن‌ها می‌توانند در زمینه‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی و … فعالیت کنند و از طریق کمک‌های مردمی، دولتی و حق عضویت درآمدزایی داشته باشند.

در استان خراسان رضوی نزدیک به 942 انجمن فعال وجود دارد که هر کدام در راستای وظایف خود ایفای نقش می‌کنند اما گاهی این سمن‌ها راه خود را کج می‌روند و دچار خطا می‌گردند.

برای مثال برخی انجمن‌ها برای عضوگیری بیشتر و به تبع آن دریافت حق عضویت بیشتر اقدام به تبلیغات غیر اخلاقی و دروغ می‌کنند!

با توجه به این موضوع که تمامی ارگان‌ها توانایی صدور مجوز سمن را دارند کار برای نظارت بر این سمن‌ها سخت می‌شود، هر چند طبق قانون وظیفه نظارت بر عهده سازمان صادر کننده مجوز است اما معمولا نظارت همانند صدور مجوز سخت گیرانه نیست.

در استانداری نیز هیات نظارت کلان وجود دارد که معاون استاندارد و مدیر کل دفتر امور اجتماعی و چند عضو دیگر حضور دارند که بر برخی تخلفات نظارت می‌کنند.

همانطور که برخی از سمن‌ها بدون دریافت حق عضویت و با نیت انجام کارهای خیرخواهانه به دنبال افزایش مشارکت‌های اجتماعی هستند اما برخی دیگر از سمن‌ها با نگاه درآمدزایی یا کسب قدرت به دنبال فریب اعضا و مردم هستند و با تبلیغات دروغین به دنبال دریافت وجوه مختلف از اعضا هستند.

نبود نظارت درست نیز باعث شده است سمن‌های شهری و خصوصا کشوری تخلفات گوناگونی را انجام دهند.

تعدادی زیادی از سمن‌ها نیز با توجه به اتمام دوره فعالیت خود باید برای تمدید مجوز خود اقدام کنند که معمولا این اقدام انجام نمی‌شود.

سازمان‌های مردم نهاد کشوری نیز برای فعالیت در هر استان و شهر نیاز به تایید توسط فرمانداری آن شهر را دارند، موضوعی که باز هم ظاهرا در کشور رعایت نمی‌شود.

به هر حال وجود سازمان‌های مردم امری مهم در #کشور است و دولت می‌تواند با کمک به این سازمان‌ها بسیاری از وظایف خود را بر مردم واگذار کند اما به شرط این که موقعیت تبدیل به فرصتی برای سوء استفاده افراد نشود و استانداری‌ها با نظارت دقیق اجازه بی‌قانونی با این انجمن‌ها را ندهند.

محمدرضا زارع برزشی – سردبیر پایگاه خبری تحلیلی افق اندیشان مشهد