هدف طرح جدید، باز کردن گره ٢۵ ساله حریم رضوی است

در کمیسیون ماده 5 استان به ریاست استاندار خراسان رضوی، طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی به تصویب رسید. آنچه در میان دعواهای #سیاسی ارگان های دولتی مغفول مانده بعد تخصصی موضوع است. به طور قطع به سرانجام رسیدن طرحی که نزدیک به سه دهه از شروعش می گذرد و هنوز سرانجامی پیدا نکرده است،در اولویت مباحث قرار دارد. اما فرار از بن بست تحقق پذیری قطعا رفع موانع با ارائه راهکارهای علمی و عملی است.

در ادامه گفتگوی تخصصی ما با دکتر #جواد_خدایی مدیر دفتر طرح حریم رضوی، پیرامون خبر تصویب طرح ویژه تفصیلی حرم مطهر رضوی در میان مخالفت های #شورای_شهر را خواهید خواند.
۱-اصلاحات و تغییرات نهایی طرح حریم رضوی جهت تصویب در کمیسیون ماده ۵ چه بوده است؟
با پیگیری استاندار محترم خراسان رضوی و به جهت شکل گیری اجماع حداکثری بر روی طرح حریم رضوی، مقرر شد جلسات مشترکی به صورت فشرده فی‌مابین نمایندگان محترم شورای شهر، شهرداری،آستان قدس رضوی، میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و استانداری برگزار گردد تا نسبت به بررسی نقاط اختلافی، گفت‌وگوی دقیق و نزدیکی صورت پذیرد. این جلسات ظرف مدت زمان دو هفته با حضور همه اعضای فوق برگزار و تمامی بخش های مورد نظر به صورت جدی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بر پایه مفاد مندرج در صورتجلسات طرح نهایی گردید.
از جمله این موارد می‌توان به تدقیق عرض ره‌باغ‌ها، شارستان قطاع ١و٢، خیابان‌های اصلی منتهی به حرم، ضوابط پلاک‌های موجود، کاربری‌های خدماتی و نیز جانمایی پارکینگ‌ها اشاره کرد که جزئیات آن به تایید رسید.
۲- تحقق پذیری طرح جدید را نسبت به طرح گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به مشکلات ناشی از تحقق پذیری بسیار پایین طرح گذشته طی ٢۵سال (میانگین ٢درصد پیشرفت در سال) و تبعات آن برای مردم اعم از زائران و مجاوران و حتی کسانی که به قصد سرمایه‌گذاری وارد این محدوده شده بودند و همچنین مشکلات گسترده‌ای که گریبان‌گیر مجموعه مدیریت شهری شده بود، ضروری بود که تغییر طرح، مبتنی بر واقعیات موجود صورت پذیرد. واقعیاتی از جمله:
غیراقتصادی بودن طرح گذشته به دلیل بالا بودن هزینه‌های آن که به صورت سالانه و با توجه به تورم‌های معمول در کشور به طرز غیرعادی به افزایش دائمی هزینه‌ها منتهی می‌شد.
عدم استطاعت مالی برای اجرای طرح و نیاز دائمی به استقراض از بانک‌ها یا مجموعه‌های سرمایه‌گذاری مشابهی که عمدتا منابع حاکمیتی در اختیار داشتند که البته بخشی از نهادهای سرمایه گذاری نیز به دلیل عدم سوددهی لازم به مرور از حضور در این محدوده صرف نظر کردند چرا که علاوه بر مشکلاتی مانند عدم امکان تملک زمین‌های تعهد شده در موعد مقرر و به تبع آن عدم امکان اجرای تعهد متولیان اجرای طرح در قبال سرمایه گذاران، بازگشت سرمایه نیز در این محدوده دچار اختلال شده بود به نحوی که اکنون ۴٣درصد واحدهای تجاری ساخته شده پیرامون حرم خالی است.
نارضایتی گسترده مردم و مقاومت اجتماعی شکل گرفته در عدم همراهی با مدیریت طرح، که پشتوانه اجرای طرح را از هرگونه سرمایه اجتماعی تهی کرده بود.
بدیهی است با توجه به این واقعیات ادامه مسیر گذشته ممکن نبود. از این رو برای تحقق‌پذیر شدن راهکار جدید که همانا پایان اجرای بخش‌های عمومی و واگذاری نوسازی محدوده به مردم اعم از مالکان، سرمایه گذاران بخش خصوصی به ویژه سرمایه‌های خرد، ضرورتا می‌بایست تجدیدنظر جدی در میزان مداخله و هزینه‌های طرح صورت می‌گرفت.
از این جهت با کاهش حجم تملک‌های غیرضروری طرح به کمتر از ٨درصد و به تبع آن هدفمند کردن هزینه‌های لازم در بخش عمومی طرح و با کاهش ٧۵درصدی هزینه‌های طرح از ٢٠هزار میلیارد به کمتر از ۵هزار میلیارد، عملا ارتقای شاخص‌های تحقق‌پذیری در بالاترین سطح ممکن صورت گرفت. بدیهی است توجه به شرایط اقتصادی سال‌های پیش رو و نیز شرایط اجتماعی حساسی که آن‌ هم عمدتا ناشی از شرایط اقتصادی حاکم بر کشور است از مهمترین اولویت‌های هر نوع برنامه‌ریزی در حوزه‌های عمومی است که رعایت آن در محدوده مهم بافت پیرامون حرم نیز ضرورت داشت.
٣-چه تلاش‌هایی برای معرفی عمومی طرح در ماه‌های گذشته صورت گرفته است؟
نظر به حساسیت های این طرح، علاوه بر گفت‌وگوهای گسترده‌ای که با بخش‌های مختلف صورت گرفت، به محض آماده شدن چارچوب های طرح، جلسات مختلفی با گروه‌ها و تشکل‌های مردمی برگزار شد که طی این جلسات، علاوه بر ارائه نتایج طرح، نسبت به دریافت آرا و دیدگاه‌های گوناگون نیز اقدام شد. از جمله می‌توان به جلساتی که با سازمان‌های مردم نهاد چهارطبقه، فعالان فرهنگی مشهد، خانه گفت‌وگوی فعالان شهری، دانشگاه امام رضا(ع)، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، امور مساجد و نیز جلسات مختلف مردمی با اهالی بافت پیرامون حرم اشاره کرد.

الهه رحیم زاده-کارشناس خبرنگار پایگاه خبری تخصصی افق اندیشان مشهد