در آخرین یادداشت از سلسله مطالب پیرامون روش های برنامه ریزی شهری نگاهی خواهیم داشت به یکی از جدید ترین تجربه های نوسازی شهری، در ادبيات جهانی ارتباط پررنگی ميان(( بازآفرینی شهری)) و ((ایستگاه های راه آهن شهری یا نظام حمل و نقلی)) دیده شده است.
این در حالی است كه در سطح جهان تجارب موفقی وجود دارد كه از ایستگاه های راه آهن شهری به عنوان فرصت های محرک توسعه برای بافت پيرامون آن استفاده شده است.بازآفرینی شهری از طریق فرصت ایستگاه های راه آهن علاوه بر ادبيات تخصصی این موضوع و نظریه پردازی ها، در حوزه عمل نيز ثابت شده است.
در این راستا تجربه مکزیکوسیتی كه حوزه ي فدرال و پایتخت كشور مکزیک است، بزرگترین شهر این كشور و مهمترین مركز سياسی، فرهنگی، آموزشی و اقتصادی مکزیک است به عنوان یکی از نمونه های موفق در دهه اخیر مورد بررسی قرار می گیرد. مکزیکوسيتي به عنوان یک شهر جهانی و یکی از مهم ترین مراكز مالی در قاره آمریکاست. یکی دیگر از تجارب موفق در زمينه ي بازآفرینی شهری از طریق ایستگاه راه آهن (پروژه تفکر فراتر از ایستگاه در مکزیکو سیتی) است . در این پروژه، ارتباط ميان ایستگاه های مختلف مدنظر بوده است. ایستگاه مركزی در مركز تاریخی شهر قرارگرفته كه به عنوان عامل محرک توسعه در فرآیند بازآفرینی شهر دیده شده است.
در این پروژه با جلب مشاركت مردم برای طراحی ایستگاه سعی شده است فضای اطراف آن به حدی جذاب طراحی شود كه مردم علاقه مند به سکونت در پيرامون آن باشند. در عين حال دسترسی و خدمات رسانی به شهر را به بهترین صورت ممکن سازد. این پروژه یک فرصت معماری و شهرسازی با تأثيرات گسترده اقتصادی و اجتماعی است.
شعار این پروژه((شهر، قبل و بعد از قطار)) مطرح شده تا بهترین شهر برای زندگی و سرمایه گذاری باشد. ساختار این پروژه بر اساس سه بخش كلی تعریف شده است كه عبارتند از:
زیرساخت راه آهن، ایستگاه ها و فراتر از ایستگاه ها برای بازآفرینی شهری. هریک از ایستگاه ها بنا بر شرایط خود طراحی شده است؛ جنوبی ترین ایستگاه باهدف تسهيل حركت پياده با سازه ای سبک طراحی شده است، این در حالی است كه ایستگاه بعدی با توجه به جاگيری در حلقه سوم، موقعيتی راهبردي دارد؛ بنابراین برای گذر پيادگان از دو سوی ریل و از قطار به ایستگاه اتوبوس، تسهيلاتي براي مسافران و ایستگاه اتوبوس صورت گرفته است.
همچنين به دسترسی افراد محلی به ایستگاه اتوبوس نيز اندیشيده شده است؛ خرده فروشی ها، رستوران ها، فروشگاه ها و ایستگاه اتوبوس از تسهيلات جانبی این طرح است. ایستگاه بعد در حلقه دوم جاي گرفته است. این ایستگاه براي جلب مردم پيرامون طراحی شده است. در این ایستگاه به ساختمان های شهری برای ارتباط با مردم و ایجاد حس مکاني هم اندیشيده شده، بنابراین سازه ای مركزی طراحی شده كه مردم می توانند در حياط مركزی حضور داشته باشند و از تغييرات جوی به خصوص آفتاب تند (با توجه به شرایط اقلیمی این شهر) در امان باشند. در اطراف حیاط مرکزی کاربری اداری و خرده فروشی تعبیه شده است.
ایستگاه مركزی در هسته تاریخی شهر واقع شده و از این ایستگاه برای بازآفرینی كلی شهری استفاده شده است. علاوه بر این ایستگاه ها، ایستگاه های دیگری نيز در این شهر ساخته شده كه هركدام به نوبه خود در بازآفرینی شهری مؤثر هستند.
پوریا علایی – کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
