فضای شهری مردم گرا

وقتی قراره همه چی به نفع مردم بشه..!

چندین سال است در سرتا سر جهان بحث های جدی در زمینه فضا سازی شهری به نفع و محوریت مردم بسیار داغ است .(فضای شهری مردم گرا ) متاسفانه شاهد آن هستیم در اکثر شهرهای ایران براساس سلایق جهانی و مد، فضا سازی شهری انجام می گردد نه براساس فرهنگ و سنت های همان شهر ،

خوب ببینیم اصلا یعنی چی شهر مردم گرا ..؟

واژه های فضای مردم گریز و مردم گرا را برای اولین بار”اسموند” در سال ۱۹۶۶ به کار، برد. او در آن زمان مدیریت بیمارستان ساسکاچوان کانادا را داشت و با بررسی روابط اجتماعی بیماران در فضاهای مختلف بیمارستان و تغییراتی که در چیدمان فضایی می داد به بیان این دو نوع فضا پرداخت و این  واژه ها را بیانگر فضاهایی دانست که مردم را دور هم جمع  مینمایند یا از هم دور میکنند ،بعدا “ادوارد تی هال ” این اصطلاحات را گسترش داده تا چگونگی تأثیرگذاری موقعیت موانع در فضاها را بر ارتباط بین مردم توصیف نماید از آن پس سایر  نظریه پردازان مانند “جان لنگ ”  نیز به این مطالعات پرداختند به نظر او “فضاهای  مردم گریز ” فضای بازدارنده ارتباط اجتماعی بین مردم و  “فضای مردم گرا ” تشویق کننده به مکث، توقف در فضای شهر ایجاد و تعامل است  ⁽ لنگ، ۲۰۰۲  ص۲۸)

به زبون ساده یعنی مردم باید با فضای شهری خودشون اونجوری که حالشون و فرهنگشون رو خوب میکنه درگیر باشن و اینکه مردم باید با فضای شهری انس داشته باشن ، اما مشهد مقدس که پایتخت فرهنگی جهان اسلام است و همچنین مکانی گردشگری ، زیارتی ، توریستی محسوب می شود ، ولی متاسفانه مسئولین فرهنگی با سیاستگذاری غلط در این راه ، بعضا مسیر اشتباه و حتی برعکس را طی می کنند . برای داشتن این الگو و استفاده از ظرفیت حداکثری مردم اجرای این ۳ شرط توسط مسئولین شهری لازم و مهم است .

۱ – افزایش رفتار اجتماعی

۲- افزایش تعلق اجتماعی

۳- افزایش تعاملات بین فردی

همچنین برای تعامل سازنده مردم با مدیریت شهری باید آموزشی هایی کامل در ۵ شاخه زیر به مردم شهر انجام گیرد

۱- اجتماع پذیری

۲- احترام به دیگران

۳- مشارکت جویی

۴- عدالت جویی

۵- مسئولیت پذیری

نتیجه گیری :

یافتـه هـا نشـان داده  بــین مؤلفــه هــای فضــاهای مــردم گــرا و رفتــار شهروندی رابطه وجود دارد یعنی میتوان بـا افـزایش و ایجـاد فضاهای مردم گرا، رفتار شهروندی را افـزایش داد و از رفتارهای ضد شهروندی جلو گیری کرد. اگر چه ایـن رابطه در بعضی از از ابعاد کم رنگ تر می باشد ولیکن در ابعاد اجتماع محوری و مشارکت جویی ایـن رابطـه قابل بررسی است . علاوه بـر ایـن نتـایج نشـان داده کـه فضاهای مردم گرا می توانـد گـرایش  بـه عـزت منـدی یا احساس جوانمردی و تعـاملات اجتمـاعی را افـزایش دهد و این نتایج ملاک خـوبی بـرای ایجـاد فضـاهای شهری مردم گرا می باشد. بدین ترتیب بر اساس نتایج تحقیـقات گوناگون پیشـنهاد می شود که طراحی مناسب و مطلوب فضاهای شـهری بتواند به رشد رفتارهای شهروندی مطلـوب کمـک نماید و  به عنوان دستورالعملی برای فضاهای شـهری واقع شود . چه اینکه ساخت و طراحی فضای مردم گرا بـرای جامعه ی شهری امـروز کـه نیازمنـد ایجاد  رفتارهـای شهروندی می باشـد امـری ضـروری اسـت ؛ لـذا بایـد مؤلفه های فضا سازی در طراحی شـهرهای کوچـک وبـزرگ پـیش بینـی شـود. تـا در آینـده شـاهد رشـد رفتارهای شهری و شهروندی باشیم.

عباس ممدی:کارشناس روابط عمومی _ رفتار اجتماعی و افکار سنجی