فضاي شهري مردم گرا
وقتی قراره همه چی به نفع مردم بشه..!
چندین سال است در سرتا سر جهان بحث های جدی در زمینه فضا سازی شهری به نفع و محوریت مردم بسیار داغ است .(فضای شهری مردم گرا ) متاسفانه شاهد آن هستیم در اکثر شهرهای ایران براساس سلایق جهانی و مد، فضا سازی شهری انجام می گردد نه براساس فرهنگ و سنت های همان شهر ،
خوب ببینیم اصلا یعنی چی شهر مردم گرا ..؟
واژه هاي فضاي مردم گريز و مردم گرا را براي اولين بار”اسموند” در سال 1966 به كار، برد. او در آن زمان مديريت بيمارستان ساسكاچوان كانادا را داشت و با بررسي روابط اجتماعي بيماران در فضاهاي مختلف بيمارستان و تغييراتي كه در چيدمان فضايي مي داد به بيان اين دو نوع فضا پرداخت و اين واژه ها را بيانگر فضاهايي دانست كه مردم را دور هم جمع مينمايند يا از هم دور ميكنند ،بعدا “ادوارد تي هال ” اين اصطلاحات را گسترش داده تا چگونگي تأثيرگذاري موقعيت موانع در فضاها را بر ارتباط بين مردم توصيف نمايد از آن پس ساير نظريه پردازان مانند “جان لنگ ” نيز به اين مطالعات پرداختند به نظر او “فضاهاي مردم گريز ” فضاي بازدارنده ارتباط اجتماعي بين مردم و “فضاي مردم گرا ” تشويق كننده به مكث، توقف در فضاي شهر ايجاد و تعامل است ( لنگ، 2002 ص28)
به زبون ساده یعنی مردم باید با فضای شهری خودشون اونجوری که حالشون و فرهنگشون رو خوب میکنه درگیر باشن و اینکه مردم باید با فضای شهری انس داشته باشن ، اما مشهد مقدس که پایتخت فرهنگی جهان اسلام است و همچنین مکانی گردشگری ، زیارتی ، توریستی محسوب می شود ، ولی متاسفانه مسئولین فرهنگی با سیاستگذاری غلط در این راه ، بعضا مسیر اشتباه و حتی برعکس را طی می کنند . برای داشتن این الگو و استفاده از ظرفیت حداکثری مردم اجرای این 3 شرط توسط مسئولین شهری لازم و مهم است .
1 – افزايش رفتار اجتماعي
2- افزايش تعلق اجتماعي
3- افزايش تعاملات بين فردي
همچنین برای تعامل سازنده مردم با مدیریت شهری باید آموزشی هایی کامل در 5 شاخه زیر به مردم شهر انجام گیرد
1- اجتماع پذيري
2- احترام به ديگران
3- مشاركت جويي
4- عدالت جويي
5- مسئوليت پذيري
نتیجه گیری :
يافتـه هـا نشـان داده بــين مؤلفــه هــاي فضــاهاي مــردم گــرا و رفتــار شهروندي رابطه وجود دارد يعني میتوان بـا افـزايش و ايجـاد فضاهاي مردم گرا، رفتار شهروندي را افـزايش داد و از رفتارهاي ضد شهروندي جلو گيري كرد. اگر چه ايـن رابطه در بعضي از از ابعاد كم رنگ تر مي باشد وليكن در ابعاد اجتماع محوري و مشاركت جويي ايـن رابطـه قابل بررسي است . علاوه بـر ايـن نتـايج نشـان داده كـه فضاهاي مردم گرا مي توانـد گـرايش بـه عـزت منـدي یا احساس جوانمردي و تعـاملات اجتمـاعي را افـزايش دهد و اين نتايج ملاك خـوبي بـراي ايجـاد فضـاهاي شهري مردم گرا مي باشد. بدين ترتيب بر اساس نتايج تحقيـقات گوناگون پيشـنهاد مي شود كه طراحي مناسب و مطلوب فضاهاي شـهري بتواند به رشد رفتارهاي شهروندي مطلـوب كمـك نمايد و به عنوان دستورالعملي براي فضاهاي شـهري واقع شود . چه اینکه ساخت و طراحي فضاي مردم گرا بـراي جامعه ي شهري امـروز كـه نيازمنـد ايجاد رفتارهـاي شهروندي مي باشـد امـري ضـروري اسـت ؛ لـذا بايـد مؤلفه هاي فضا سازي در طراحي شـهرهاي كوچـك وبـزرگ پـيش بينـي شـود. تـا در آينـده شـاهد رشـد رفتارهاي شهري و شهروندی باشيم.
عباس ممدی:کارشناس روابط عمومی _ رفتار اجتماعی و افکار سنجی
