امروزه نقش فضاهای شهری، یا به عبارتی فضایی که در آن تعاملات اجتماعی شهروندان شکل گرفته و فرهنگ جامعه در بستر آن ارتقا می یابد به موضوع بسیار مهمی تبدیل گردیده است و این مهم از دیدگاه پژوهشگران و متخصصان و برنامه‌ریزان شهری پنهان نمانده و به روش های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. فضای شهری تلفیقی از توده و فضا می باشد که جز در صورت حضور انسان و فعالیت های او، در مرز توده و فضا باقی می ماند و نشان گر تمدن، که تنها باقی مانده ای تاریخی یا باستانی از تمدن را به تصویر خواهد کشید. در واقع فضای شهری عینیتی است برخاسته از تلفیق روابط اجتماعی، در بستری کالبدی و پدیده‌ای است سازمان یافته از اطلاعاتی که در صور مختلف فرم، عملکرد و معنا، تجلی می‌یابد و بستر شکل گیری و ارتقاء زندگی اجتماعی یک جامعه و نیز بیانگر فرهنگ و شیوه شهرنشینی یک تمدن میباشد. از این رو اهمیت کیفیت و مطلوبیت یک فضای شهری تا حدی است که از آن به عنوان یکی از مهمترین سنجه های توسعه یافتگی و قابلیت زندگی در شهرها یاد می گردد. چرا که در این فضا است که فرهنگ از طریق فعالیت ها و ارتباطات انسانی به در جریان در می آید و ارزش‌ها و سنت‌های همزیستی را عینیت می بخشد. همچنین شناخت ویژگیهای معماری منوط به بررسی مولفه های کالبدی_که به طور کلی “توده” نام دارد _و درک ویژگی هایی با حضور “عدم توده” که فضا نام دارد_ محقق می شود.

معماری از موجودیت توده و فضا مستقل نبوده و کیفیت های مختلف فضای معماری از نسبت‌های مختلف توده و فضا شکل می گیرد که نظام توده_فضا نامیده می شود. در واقع نظام توده_فضای معماری با ایجاد ساختار های کالبدی_ادراکی و کالبدی_عملکردی فضای معماری با کیفیت های متفاوت خلق می کند. از این رو شناخت نظام توده_فضا و ویژگی های آن می تواند شناخت طراحان و معماران را نسبت به کیفیت فضا و مکان معماری ارتقا دهد.

نویسندگان:معصومه غیور حلاج_شیرین جولائی_قاسم حکیم پور

برای دریافت فایل کامله مقاله به لینک زیر مراجعه نمایید:

برنامه ریزی شهری