هر تغییری در محیط به تغییر در رفتار اجتماعی و ارزش های زیبایی شناختی منجر می شود. اگر مدیران و برنامه ریزان شهری اعتقاد راسخ به عفاف وحجاب داشتند باید نسبت به فضاسازی محیطی تلاش بیشتری می کردند. فضا سازی محیطی در خصوص عفاف و حجاب در سطح شهر ها كم رنگ است. عفاف و حجاب در شهر به معنای حفظ حرایم دید و عدم ایجاد نقاط نا امن در ساختمان ها و فضاهای عمومی و یا عدم دسترسی منظر عمومی به حریم خصوصی در ساختمان های مسکونی است.
امروزه در سطح شهرها فضاهای گم شده و بی هویت متعددی پیدا می شود که بستر ساز ایجاد برای بانوان و فضاهای هراس بدون حضور چشم ناظر می شود. این نقاط بستر مناسبی برای خلوت و انجام ناهنجاری های اخلاقی است.
شهرداری ها علاوه بر فراموش کردن وظایفشان در قبال ساخت شهر با ویژگی های اسلامی، وظایفشان در حوزه فرهنگی را نیز به دست فراموشی سپرده اند، تبلیغ کالاهایی مغایر با فرهنگ عفاف وحجاب در مال های تجاری، قرار گرفتن نمازخانه ها در دورترین نقاط دستری در ساختمان های عمومی و … از نمونه های کوچک در این خصوص است. شهرداری ها فقط به فکر فروش تراکم نباشند کمی هم نسبت به وظایفشان در زمینه فرهنگ سازی اسلامی اههتمام بورزند. در فضاهای تجاری یا عمومی باید با استفاده از خلاقیت و نوآوری به تبلیغ حجاب پرداخت.
درحوزه حمل ونقل شهری نیز با توجه به این که نیمی از جمعیت شهری متعلق به بانوان هست اما درصد کمی از بخش حمل و نقل در اختیار بانوان است. شهرداری باید بخشی از حمل ونقل عمومی را برای افزایش حس امنیت به طور ویژه به بانوان تخصیص بدهد.
یکی از عناصری که می‌تواند در تصویر نمودن ارزش‌ها مؤثر واقع بشود المان‌های شهری است. المان‌های شهری به عنوان یک نماد فرهنگی در بدنه اصلی مبلمان شهر استفاده می‌شود. المان‌ها نقش بسزایی در تقویت هویت دارد. تندیس ها و المان های شهری در چند سال اخیر غالبا بی ارتباط با هویت و ارزش های اسلامی بوده وکمتر به موضوعاتی مانند حجاب وعفاف توجه شده است. معماری ساختمان های مسکونی همچنان پس ازچهل سال از انقلاب اسلامی برگرفته از تفکرات غربی و درتضاد با مساله عفاف وحجاب است. مکان های منتسب به عالمان و مومنین یکی از مصادیقی است که جلوه گر حیاء و عفاف در بُعد شهرسازی و معماری است. به طور مثال در منازل مسکونی عالمان دینی که ترویج کنندگان مردم به سمت زیست مومنانه هستند تا چه حد شاخصه های حجاب و عفاف در آنها رعایت شده است. در حال حاضر با یک تحقیق میدانی از منازل سازمانی حوزه های علمیه در مشهد و قم و بررسی سبک های معماری و شهرسازی آنها به خوبی می توان به این مهم دست یافت که باچه مشکلات بنیادینی روبروهستند. مثال عینی این مطلب پردیسان قم می باشد جای بسی تعجب دارد که حوزویان چگونه در این منازل سکونت کرده اند درحالی که نقشه و سبک معماری و شهرسازی این منازل بر اساس مدل های غربی می باشد و در قسمتهای مختلف اصل حجاب و عفاف در آنها رعایت نشده است.
لازم وضروری است نهادهای متولی حوزه ساخت مسکن به تبیین الگوهای ساخت مسکن منطبق بر ارزش های اسلامی بپردازند. سوالی که مطرح می شود این است که شهرداری ها طی چند سال اخیر کدام یک از این بندها را اجرا کرده اند؟ انتظار می رفت کلانشهرهایی مانند تهران و مشهدالرضا(ع) وقم اهتمام به اجرای وظایفشان در قابل این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته باشند.
بر اساس قانون گسترش راهكارهای اجرایی عفاف و حجاب در جامعه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، وظایف و تکالیف ده گانه شهرداری ها در زمینه ” گسترش عفاف و حجاب ” به شرح ذیل است:
- گسترش فرهنگ عفاف در سطح شهر، مراکز فرهنگی، مراکز تحت پوشش شهرداری ها و مراکز عمومی
- افزایش تسهیلات حمل و نقل شهری ویژه بانوان به منظور تامین آسایش بیشتر آن
- رعایت موازین شرعی در ساخت اماکن مسکونی
- جلوگیری از تبلیغ کالاهای فرهنگی تجاری مغایر با فرهنگ عفاف و حجاب در سطح شهرها
- درج آیات و روایات دینی، فتواهای علماء، وصیتنامه حضرت امام (ره) و توصیه های مقام معظم رهبری به منظور توسعه فرهنگ عفاف در اماکن عمومی با استفاده از ابزارهای فرهنگی مناسب
- تاسیس فرهنگسرای موضوعی حجاب برای برگزاری جلسات مرتبط، پرسش و پاسخ و..
- تهیه تندیس و عکس و تصاویر مناسب از شخصیت های اسلامی، وقایع مهم تاریخی و طرح های نمادین و نصب در اماکن عمومی مهم و تفرجگاه ها، همراه با ترمیم و بازسازی مستمر آن ها
- گسترش اماکن عمومی، پارکها و مراکز ورزشی مناسب برای زنان و دختران
- حمایت از فعالیت های عام فرهنگی و هنری دستگاه ها در ارتباط با گسترش فرهنگ عفاف
- ایجاد مراکز مشاوره محلی جهت اطلاع رسانی به خانواده ها و جوانان به صورت حضوری ،تلفنی و مکاتبه ای
علی حجازیان،پژوهشگر شهرسازی ومعماری اسلامی
