کلانشهر مشهد، پس از تهران و تبریز، سومین شهر به لحاظ برخورداری از بافت فرسوده و ناکارآمد شهری است، اما تاکنون نه تنها اقدام اساسی برای نوسازی این بافت صورت نگرفته، که روند نوسازی و بازسازی این بافت فرسوده روز به روز رنگ باخته و نامحسوس‌تر از گذشته شده است.
به گزارش ایرنا، شکل‌گیری بافتهای فرسوده از پیامدهای منفی شهرنشینی و گسترش شهرها در دهه‌های اخیر است، موضوعی که کیفیت زندگی را پایین آورده و کوچکترین تکان و پس‌لرزه ممکن است به فاجعه ای انسانی در این بافت ها تبدیل شود.
طبق سند ملی بازآفرینی، بافت فرسوده به عرصه‌هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می‌شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، عدم برخورداری مناسب از دسترسی سواره، تاسیسات و خدمات و زیرساختهای شهری آسیب‌پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند، این بافت ها به دلیل فقر ساکنان و مالکان آنها، امکان نوسازی خود به خودی را نداشته و سرمایه گذاران نیز انگیزه چندانی برای سرمایه گذاری در این مناطق ندارند.
در یکی دو دهه اخیر موضوع نوسازی بافتهای فرسوده شهری از اولویت دولتها و حاکمیت‌های محلی بوده است، اما به اعتقاد کارشناسان، فقدان برنامه عملی و موثر، حرکتی لاک‌پشتی به روند اجرای طرح‌های نوسازی داده و روز به روز بر فرسودگی بافت‌ها افزوده است.
طبق آمار بیش از ۱۴۰ هزار هکتار از عرصه های شهری کشور در بافت های ناکارآمد قرار دارند و حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور در این بافت ها سکونت دارند.
در کلانشهر ۳.۵ میلیون نفری مشهد نیز ۱۷ درصد جمعیت، ساکن بافت های فرسوده هستند، مساحت شهر مشهد ۳۵ هزار هکتار است که حدود ۱۵ درصد از این گستره را محلات هدف بازآفرینی با مساحت پنج هزار هکتار تشکیل می دهند.
عزم جدی و برنامه عملی برای اجرای طرح‌های نوسازی این بافت نیاز است تا چهره شهر امام مهربانی‌ها، از کهنگی رهایی یافته و منظری نو و سرزنده به خود بگیرد.
۶ هزار و ۴۲۴ هکتار بافت فرسوده، تاریخی و سکونتگاه‌های غیررسمی در مشهد
پارسال ۱۳۸ پروژه برای هشت پهنه شهر مشهد با اعتبار چهار هزار میلیارد تومان توسط ستاد بازآفرینی شهری تصویب شد تا بتوان بخشی از زیرساختهای لازم را برای رساندن حاشیه شهر به سرانه های مناسب ایجاد کرد و از این میزان ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سهم دستگاه های اجرایی و هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان سهم سازمان بازآفرینی شهری است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی اعلام کرد: خراسان رضوی با ۷۳ شهر، ۶.۵ درصد از مساحت کل کشور را دارد که از این تعداد ۳۱ شهر با ۵۸ محله به مساحت ۹ هزار و ۲۰۲ هکتار در سال ۱۴۰۰ هدف بازآفرینی شهری هستند.
سیدعبدالمجید نژادصفوی افزود: ۶۶ محله با مساحت سه هزار و ۸۹۴ هکتار سکونتگاه های غیررسمی، ۲ هزار و ۲۹۲ هکتار بافت فرسوده و ۲۳۸ هکتار بافت تاریخی حوزه بازآفرینی شهر مشهد را شامل می شود.
وی اضافه کرد: مجموع اعتباری که از سال ۱۳۹۵ تا تیرماه امسال در محلات هدف بازآفرینی شهر مشهد توسط ۱۱ دستگاه اجرایی هزینه شده افزون بر هزار و ۸۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بوده است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی ادامه داد: در این بازه زمانی، ۵۰ پروژه با همکاری هشت دستگاه اجرایی در محلات هدف بازآفرینی شهری مشهد اجرا شده است، طی جلسات فشرده ای که برگزار شد ۱۳۸ پروژه اولویت دار در هشت پهنه سکونتگاه های غیررسمی مشهد تعریف شد و به تصویب ستاد ملی بازآفرینی کشور رسید که در حوزه های بهداشتی، درمانی، آموزشی، ورزشی، فضاسازی شهری و فرهنگی قابل اجراست.
نژادصفوی ادامه داد: کمبود سرانه خدمات در سکونتگاه های غیررسمی شهر مشهد شامل یک دهم متر مربع سرانه اداری- انتظامی، ۱.۹ متر مربع سرانه آموزشی، ۵.۲ مترمربع کمبود سرانه فضای سبز، یک متر مربع کمبود بخش درمانی، یک متر مربع کمبود بخش فرهنگی- هنری و ۱.۳ مترمربع کمبود بخش ورزشی برای هر نفر است.
منبع:خبرگزاری ایرنا
تحلیل:تنها با یک حساب سرانگشتی ساده متوجه حجم عظیم سرمایه تلف شده برای پروژه‌های به اصطلاح از سربازکنی ساماندهی بافتهای فرسوده مشهد خواهید شد، درحالیکه اگر با مدیریت صحیح و نگاه تخصصی بلند مدت برای ساختار شهر برنامه‌ریزی کنیم قائدتا علاوه بر حل مشکل، بیت المال را به این صراحت تلف نخواهیم کرد.
با وجود هزینه‌های هنگفتی که تازه مقدار آن تا حدودی در رسانه‌ها منتشر می‌شود، تا کنون نه تنها مشکلی رفع نشده است که هرسال با افزایش بافت های فرسوده و به تبع آن خالی شدن بافتهای محلی از ساکنین، تحلیل، فرسایش و نهایتا تخریب محلات قدیمی روبه رو خواهیم شد.
همین موضوع که شفاف و برای عامه مردم عیان و مشخص است نیاز شهر برای تعیین و تکلیف طرح‌های بالادستی و طرح‌های تفصیلی را کاملا مشخص می کند، اما مشخص نیست دقیقا چه دست‌های پشت پرده‌ای سبب می‌شود مسئولین چشم‌هایشان را بسته و به انتشار چنین خبرهایی به عنوان پیشرفت و نقطه قوت در زمینه حل مشکلات بافت فرسوده شهر بسنده نمایند؟!!
وجیهه هوشیارفر-سردبیر پایگاه خبری اختصاصی افق اندیشان مشهد
