چهل و اندی سال پیش بافت اطراف حرم مطهر و ساختمان‌ها و اماکن واقع در اطراف حرم مطهر حضرت رضا و به خصوص مسافرخانه ها و زوارخانه ها چه از نظر استحکام و چه از نظر فنی و اجتماعی و بهداشتی بسیار نامطلوب داشته و با توجه به این موضوع که در شرایط فعلی سالیانه بیش از ۷ میلیون نفر از مسلمانان و جهانگردان در این محل مقدس رفت و آمد می نمایند و همین‌طور مسئله بغرنج و پیچیده‌تر دیگر نیز تحت عنوان مسئله ترافیک محیط که بسیار شلوغ بوده و ناهنجاری را در اطراف حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام به وجود آورده که به هیچ عنوان با عظمت و شأن دربار ملائک پاسبان امام هشتم شیعیان جهان تطبیق نمی‌نماید و بر این اساس سال‌هاست که اجرای سریع طرح تخریب اماکن واقع در اطراف حرم مطهر حضرت رضا و نوسازی و بازسازی این منطقه تنها راه حل رفع مشکلات، شناخته شده است
تقریباً از سال های پایانی دهه ۱۳۴۰ فکر نوسازی بافت اطراف حرم مطهر در ذهن مدیران مملکت، استان و شهر بود
۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۳ عبدالعظیم ولیان استاندار خراسان و نایب التولیه شد.
اسفند ۵۳ و در پی درخواست شهردار مشهد برای رسیدگی به سقف بازار زنجیر، کار با خراب کردن سقف بازار آغاز می‌شود پس از لختی توقف، روزنامه ها نوشتند که از ۱۸ فروردین ۵۴ تخریب فلکه خارجی به مساحت ۲۱ تا از سر گرفته شد
کمیسیونی ۵ نفره شامل فرماندار، دادستان، رئیس ثبت، نماینده شهربانی و ساواک بر کار قیمت گذاری و خرید نظارت داشتند
به مالکان دو پیشنهاد داده می‌‌شد یکی خرید عرصه و اعیان و حق کسب و پیشه و پرداخت نقدی یا واگذاری زمین در طرح تازه فلکه، معادل مساحت عرصه پیشین، پنج ماه بعد با تخریب ۱۴۰۰ مغازه و ۷ پاساژ و ۱۵ تیمچه و ۲۵ سرا و ۹۸ مسافرخانه یا هتل و ۱۲۶ منزل مسکونی و پرداخت و تامین حقوق مالکان در بیستم شهریور ۱۳۵۴ کار ایجاد فلکه خارجی به شعاع ۱۸۰ متر از مرکز گنبد به پایان رسید
سعید مهرپویا
و هنوز هم از اسفند ۵۳ کلنگ‌ها در حال تخریب‌اند و مجاوران و زائران امام رضا سرگردان و شاکی و عاصی…
چه طرح ها که آماده و تصویب می‌شود و در پیچ و خم مشکلات به اجرا نمی‌رسد و کماکان زمین‌هایی که داغ تخریب خانه‌های قدیمی و با اصل و نسب بر پیشانیشان نقش بسته اما حالا فقط محل پارک ماشین و تراکتور و نخاله شده‌اند.
تا کی؟ واقعا تا کی؟ سرانجام این تاریخچه و این تاریخ نگاری‌ها چه خواهد شد؟
به نظر می‌رسد مسئولان و مدیران اگر جرأت و توان داشتند اعتراف می‌کردند که مشکلشان حل کردن یک بافت شعاعی در یک بافت شطرنجی است و طفلکی‌ها زورشان نمی‌رسد که حرم را هم شطرنجی کنند!!
با خبر تصویب طرح جدید حریم رضوی امیدی تازه شکل گرفت اما هنوز نمی‌دانیم از طرح جدید چه خبر؟ موانع اجرا برطرف شده‌اند؟ منتظر حیات مجدد بافت متلاشی شده بافت پیرامون حرم باشیم؟نبض شهر از برکت شمس‌الشموس می‌زند و مدت‌هاست به شماره افتاده است!!
وجیهه هوشیارفر_سردبیر پایگاه خبری اختصاصی افق اندیشان مشهد
